नव देहली। २९ सितम्बर २०२५ तमे दिने विश्वहृदयदिवसस्य आयोजनं सम्पूर्णे विश्वे क्रियते। एषः दिवसः विश्वहृदयमहासंघेन (World Heart Federation) स्थापितः यः हृदयरोगाणां प्रति जनानां जागरूकतां वर्धयति च। हृदयरोगाः, यथा हृदयाघातः (Heart Attack), पक्षाघातः (Stroke), उच्चरक्तचापः (High BP) इत्यादयः, जगति सर्वाधिकं मरणकारणं सन्ति। एतेषां रोगाणां निरोधाय एव अस्य दिवसस्य आयोजनं महत्त्वपूर्णम् अस्ति।
दिवसस्य उद्देश्यः
जनानां मध्ये हृदयरक्षणसम्बन्धिनी जागरूकता फैलनम्।
स्वास्थ्यकरं आहारं, व्यायामं, योगचेष्टां च प्रोत्साहयितुम्।
धूम्रपानं, मद्यपानं च त्यक्तुं प्रेरयितुम्।
नियमितं रक्तदाबचिकित्सां, कोलेस्ट्रॉल-जांचं च कर्तुं प्रेरणां दातुं।
२०२५ तमे वर्षे किम् विशेषम्?
अद्यापि २०२५ वर्षस्य आधिकारिकं विषयवस्तु (Theme) घोषितं न जातम्। किन्तु पूर्वदिवसेषु दृष्टं यत् विषयम् एतेषां चारित्रे विद्यमानं अस्ति, प्रत्येक हृदयस्य कृते हृदयस्य उपयोगं कुर्वन्तु, हृदयरोगस्य पराजयार्थं हृदयस्य उपयोगं कुर्वन्तु, इत्यादयःएते विषयाः एव दर्शयन्ति यत् स्वस्थं हृदयं सम्पूर्णस्य शरीरस्य आधारभूतम् अस्ति।
हृदयस्वास्थ्याय पञ्च उपयुक्तानि उपायाः
१. संतुलितं आहारं सेवताम् – लवणं, तैलं च न्यूनं कृत्वा।
२. नियमितं व्यायामं कुर्वन्तु – प्रातः ३० निमेषपर्यन्तं गमनं वा योगः।
३. धूम्रपानं, मद्यपानं च वर्जयन्तु।
४. मानसिकं तनावं शमयन्तु – ध्यानं, प्राणायामं च कुर्वन्तु।
५. नियमितं रक्तदाबस्य तथा शर्करायाः परीक्षणं कुर्वन्तु।
कथं आयोजयेम विश्वहृदयदिवसः?
विद्यालयेषु निबन्धलेखनम्, चित्रप्रतियोगिता, भाषणकार्यक्रमः।
चिकित्सालयेषु निःशुल्कं हृदयचिकित्साशिविरम्।
सामाजिकमाध्यमेषु #WorldHeartDay, #UseHeart इत्यादि हैशटैग् प्रयुज्य जागरूकता।
कार्यालयेषु स्वास्थ्यगोष्ठी, योगकार्यक्रमः, रक्तचाप-जांचः च।
प्रेरणादायकः श्लोकः
हृदयं रक्ष्यते येन, दीर्घजीवनं लभ्यते।
न रोगः न क्लेशः, स एव सुखिनी जनः॥
विश्वहृदयदिवसः न केवलं एकं दिनम्, अपितु एकं स्मरणम् अस्ति यत्
हृदयं रक्षितव्यम्, चेतना वर्धनीया, जीवनम् अमूल्यं च।
सर्वे जनाः “स्वस्थं हृदयं सुरक्षितं भविष्यं” इत्यस्मिन् संदेशे एकत्रीयन्ताम्।
यदि विद्यालय/संस्था विशेषं कार्यक्रमं आयोजयति, तर्हि एषा वार्ता उद्घोषणाय, स्मारिकायाम् वा उपयुक्ता भवति।
About The Author
